پایان نامه نقد و بررسی تأثیرات سلفیگری بر بیداری اسلامی و راهکارهای ج.ا.ا.
1.2.3.3. شورای اعزام 260
1.2.3.4. حوزه‌های تبلیغ. 261
1.2.3.5. تبلیغ مجازی 261
1.2.4. توزیع مسؤولیت‌ها 262
راهکار : مدیریت اطلاعات و اخبار. 263
3.1. اتاق فکر. 264
3.2. شبکه‌های برون مرزی صدا و سیما 265
3.3. اتحادیه رادیو تلویزیون‌های اسلامی. 265
3.4. خبرگزاری‌ها و مطبوعات 265
راهبرد پنجم: مقابله با شیعه هراسی و شیعه ستیزی. 266
محورهای شیعه هراسی. 271
1.1. محورهای سیاسی. 271
1.2. محورهای اعتقادی 272
راهبرد فرعی اول: معرفی و ترویج شیعه اعتدالی 274
اصول حاکم بر ترویج معارف شیعه. 274
آسیب شناسی تبلیغ شیعه. 276
راهکار: شورای عالی گسترش معارف تشیع. 277
3.1. مدیریت شورا (مجمع جهانی اهل بیت:) 277
3.1.1. اعضای شورا 279
3.1.2. وظایف شورا 280
راهکار: تأسیس شبکه جهانی اهل بیت: 281
راهکار: تشکیل سمن‌های مشترک با صوفیه و بریلوی‌ها(دیپلماسی عمومی) 282
راهکار: تأسیس کرسیهای شیعهشناسی در مراکز مهم علمی (راهکار چهارم) 284
معرفی معارف شیعی به صورت ایجابی. 285
راهکاراستفاده از غیرشیعیان برای دفاع از شیعه. 285
راهبرد فرعی دوم: مقابله با جریان‌های افراطی شیعه سنی ستیز. 286
راهکار: شورای مقابله با جریان‌های افراطی شیعه. 287
راهکار: تدوین قوانین و تبیین مرزهای میان شیعه اعتدالی و شیعه افراطی. 288
راهکار: تأکید بر شعور تا شور در تبلیغات شیعی. 290
راهبرد ششم: تقریب میان مذاهب اسلامی 290
ماهیت راهکارهای تقریب میان مذاهب اسلامی. 291
راهکار: تعریف پروژه‌های تحقیقاتی آسیب شناسی تقریب 292
راهکار: ارتباط سازمان دهی شده با علمای اسلامی. 293
راهکار برگزاری اجلاس‌های هدفمند 294
راهکار بهره برداری از مراسم حج و عمره 295
نتیجه. 296
نتیجه گیری. 298
فهرست منابع 302
مقدمه: طرح تحقیق و چارچوب نظری
1. بیان مسأله
جهان اسلام در سالهای اخیر شاهد تحولات بنیادینی بوده است. هرچند این تحولات ریشه در یکی دو قرن گذشته دارد، اما از نظر شکل و ساختار، بیسابقه است. مجموعه این تحولات که به سرنگونی برخی از دولتهای وابسته به غرب و سکولار در جهان اسلام انجامید، «بیداری اسلامی» نام گرفت و بار دیگر اسلام به عنوان راهی برای برون رفت از عقبماندگی و رشد و تعالی جوامع اسلامی مطرح گردید. بیشک نقطه عزیمت بیداری اسلامی در جهان اسلام، انقلاب اسلامی ایران است که زمینه‌ساز گسترش گفتمان انقلابی و اسلامی به سایر کشورهای اسلامی شده است.
اما علیرغم این که تحولات اخیر ماهیت اسلامی دارد و حرکتی خوش یمن و امید بخش است، اما یک جریان واحد ومنسجم نیست و در آفرینش آن گروه‌های مختلف و جریان‌های گوناگون حضور داشتهاند. با این حال وجه غالب در بیداری اسلامی حضور پررنگ و کلیدی جریان‌های اسلام گرا است که مهمترین نقش را در ایجاد دگرگونیهای سیاسی و اجتماعی کشورهای مسلمان ایفا کردهاند. در این میان نباید فراموش کرد که خود گفتمان اسلام گرایی دارای گرایشها و جریان‌های مختلفی است که از طیف سکولار اسلام گرا گرفته و تا جریان‌های سلفی تند رو و رادیکال را شامل می‌شود. متأسفانه همین قرائتهای گوناگون از گفتمان اسلامگرایی، سبب شده است که خرده گفتمانها، اختلافات نسبتا عمیق و اساسی با یکدیگر پیدا کنند و زمینه همگرایی در میان آنها کاهش یابد. هرچند کانون و دال مرکزی تمامی این خرده گفتمانها به همان اصل« الاسلام هو الحل» اشاره دارد.
در این میان یکی ازمهمترین و تأثیرگذارترین جریانهایی که در دل گفتمان اسلامگرایی در تحولات معاصر، حضور فعالی داشته است، گفتمان سلفیگری است که قرائتی افراطی، فرقه گرایانه و ارتجاعی از اسلام است ونسبتا توانسته است به علل مختلف، مخاطبان زیادی در جهان اسلام بیابد.
البته علل گسترش اندیشه سلفی در جهان اسلام متعدد است که از آن جمله میتوان به سیاستهای غرب در جهان اسلام، حمایتهای کشورهایی مانند عربستان و قطر از این جریان و یأس و سرخوردگی مسلمانان از مدرنیزم غربی و عملکرد غرب در کشورهای اسلامی اشاره کرد. اما آنچه اهمیت دارد این واقعیت است که گفتمان سلفیگری، بیداری اسلامی را به شمشیری دو لب تبدیل کرده است که اگر رهبری آن به دست جریان سلفی به ویژه تکفیری بیافتد، خطر آن کمتر از استیلای غرب بر جهان اسلام نیست.
واقعیت دیگری که در تعامل یا تقابل با جریان سلفیگری باید مورد توجه قرار گیرد، این واقعیت است که خود گفتمان سلفیگری نیز گفتمانی بسیط و منجسم نیست، بلکه در دل خود، خرده گفتمانهای بسیاری دارد که گاه میان آنها تفاوتهای بنیادینی دیده می‌شود. به عنوان نمونه در حالی که جریان اخوان المسلمین را بسیاری در ردیف جریان‌های سلفی قرار میدهند، خود این جریان فکری به سه جریان سکولار، معتدل و افراطی تقسیم می‌شود و حتی جریان سلفی موجود در کشوری مانند عربستان نیز خود به جریان‌های مختلف فکری همانند ملکیه، نوسلفیان، اخوان التوحید، جامیه و. تقسیم می‌شود که هرچند تمام آنها به اصول مشترکی پایبندند، اما تفاوتهای بنیادینی در میان آنها دیده می‌شود.
نکته دیگری که در مطالعات سلف پژوهی اهمیت بسیاری دارد، اختلاف ماهوی و بنیادی این اندیشه با اندیشه شیعی و نظام سیاسی آن است. به گونهای که معمولا جریان‌های سلفی در غیریت سازی و هویت سازی خود از شیعه نام می‌برند. به عبارت دیگر امروزه یکی از اجزاء اصلی سلفیگری، شیعه ستیزی است.
همچنین جریان سلفی با تکیه بر قدرت مالی بسیار و حمایت قدرتهای استکباری، توانسته است در فضای سایبری و ماهوارهای و کلا رسانهای، جایگاه خود را تثبیت کرده و با القاء شبهات اعتقادی، سیاسی و. بر طبل فرقه گرایی و ایجاد نفاق و اختلاف در میان امت اسلامی بیافزاید.
از طرف دیگر، از آنجا که از نظر جامعه شناسی، پایگاه گروه‌های سلفی و تکفیری معمولا در میان عامه مردم بوده و از نظر روانی تبلیغات آنان بیشتر بر جنبههای تحریک احساسات و هیجانات، استوار است، روشهایی که توسط این گروهها در رسیدن به اهداف به کار گرفته می‌شود، معمولا بسیار خشن بوده و مسایلی از قبیل عملیاتهای انتحاری، بمب گذاری در مراکز و معابر عمومی و قتل عامهای دسته جمعی را شامل می‌شود.
در مجموع هرچند خاستگاههای سلفیگری به مناطقی همانند شبه قاره، شبه جریزه عرب (عربستان و یمن) شمال افریقا و مصر محدود می‌شود، اما تراواشات این اندیشه، سایر مناطق جهان اسلام را نیز در نوردیده است و به ویژه با استفاده از هیجانات ناشی از انقلاب‌ها و تأثیرگذاری بر روند آنها، در حال تثبیت جایگاه خود در وضعیت موجود است.
با توجه به آنچه گفته شد، تحقیق حاضر ابتدا می‌کوشد تا رؤوس اندیشه سیاسی سلفیان را با توجه به گرایشات مختلف آن بررسی و نقد نماید و سپس پراکندگی آن در جغرافیای جهان اسلام را تبیین نماید و آنگاه نقش و تأثیر جریان‌های سلفی را در روند بیداری اسلامی مورد بررسی قرار دهد و آن گاه راهبردها و راهکارهای جمهوری اسلامی ایران در مقابله با گسترش و نفوذ اندیشه سلفی در جهان سلام را بررسی کند.
چنین تحقیقی علاوه بر آن که تصویری روشن از رقیب اصلی جمهوری اسلامی ایران، در فضای بیداری اسلامی ترسیم می‌کند، میتواند در دو حوزه اندیشه و عمل راهبردها و راهکارهایی را با توجه به شرایط موجود، در تعامل و یا تقابل با جریان سلفی پیشنهاد نماید.
2. اهمیت و فایده موضوع
همان گونه که گفته شد، یکی از مهمترین جریان‌های فعال در تحولات اخیر جهان اسلام، جریان سلفی است، و رشد آن نیز ارتباط مستقیمی با مباحث مربوط به اسلام گرایی دارد. ویژگی‌های منحصر به فرد این جریان ایجاب می‌کند که مبانی، عملکرد و برنامههای آن برای هدایت تحولات جهان اسلام به دقت مورد بررسی و رصد قرار
گیرد. ویژگی‌هایی که ضرورت این موضوع را دو چندان می‌کند عبارت است از:
الف) این جریان داعیه رهبری بیداری اسلامی را دارد و با تمام وجود در این راستا فعالیت می‌کند.
ب) این جریان ارتباط مستقیمی با کانونهای قدرت مالی دنیای اسلام مانند عربستان و قطر دارد و این کشورها به شدت از این جریانها در اقصی نقاط عالم اسلامی حمایت میکنند.
ج) با عنایت به این که برخی عملکردهای این جریان با سیاستهای غرب در جهان اسلام همپوشانی دارد، در بسیاری از موارد، این جریانها از حمایتهای مستقیم و غیر مستقیم غرب برخوردارند.
د) اصل غیریت سازی اندیشه سلفی، در تقابل با شیعه معنا پیدا می‌کند و این جریان برای هویت بخشی به خود، دشمنی با شیعه و نظام سیاسی شیعه را یکی از ملاک‌های اصلی قرار داده است. به همین سبب نیز فعالیت‌های آنان در تقابل مستقیم با مبانی اعتقادی شیعه از یک سو و اهداف و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام از سوی دیگر قرار دارد.
