پایان نامه بررسی تأثیر متغیرهای نسبت فعالیت معاملاتی، ریسک و تنوع پرتفوی بر بازده مازاد صندوق‌های ...
یکی از الزامات حرکت به سوی توسعه پایدار اقتصادی، به دست آوردن منابع لازم برای مجموعه فعالیت های اقتصادی کشور با تجهیز منابع پس انداز موجود در اقتصاد ملی است. زیرا گسترش منابع جذب نشده در مسیر عادی اختلالاتی را در اقتصاد ملی پدید می آورد. در ایران به علت نوپا بودن برخی از بازارهای سرمایه، اغلب سرمایه گذاران مبتدی و غیر حرفه ای بوده و با ادبیات بازار سرمایه آشنایی کافی ندارند، لذا سرمایه گذاری مستقیم برای آن ها و به ویژه برای سرمایه گذاران خرد تا حدی خطرناک بوده و ممکن است موجب از دست رفتن سرمایه آن ها گردد، لذا به نظر می رسد در این میان نهادی لازم است که با گردآوری منابع و هدایت آن ها به سوی فعالیت های اقتصادی، چنین امکانی را فراهم آوردکه این امر نیز معمولاً توسط بازار سرمایه با به کارگیری ابزارها و نهادهای ویژه ای صورت می پذیرد. صندوق سرمایه گذاری یکی از ابزارهای مالی سرمایه گذاری غیر مستقیم در بازار سرمایه می باشد که در کنار سایر نهادها و ابزارهای مالی به رشد و توسعه این بازار کمک می کند. این صندوق به دلیل ویژگی های خاص خود، که به حل مشکلات مختلف پیش روی سرمایه گذاران و سهولت در سپرده گذاری کمک می کند، از اهمیت ویژه ای به خصوص در جذب سرمایه های خرد و غیر متخصص برخوردار می باشد. درواقع صندوق مذکور یکی از مهم ترین سازوکارهای سرمایه گذاری در بازارهای مالی بوده که شرایط بازار را از نظر ریسک و بازده برای سرمایه گذاران مبتدی مساعدتر می کند و سرمایه گذاران را در رسیدن به هدف خود که همان کسب بازده هرچه بیشتر است یاری می کند.
عوامل متعددی در رسیدن به این هدف مؤثرند که ما در این پژوهش به بررسی تأثیر سه متغیر نسبت فعالیت معاملاتی، ریسک و تنوع پرتفوی بر بازده مازاد بر بازار صندوق های سرمایه گذاری می پردازیم.
1-2- تشریح و بیان موضوع
با توجه به اهمیت سرمایه گذاری در هر کشوری و هدف اصلی آن که دستیابی به منافع بیشتر و نیز تصمیمات سرمایه گذاری مناسبی است که بتوان مطلوبیت سرمایه گذاری را افزایش دهد، امروزه تلاش می شود تا با به کارگیری روش های مناسب، بازده حاصل از سرمایه گذاری ها را افزایش داد. در این مسیر صندوق های سرمایه گذاری نسبت به سرمایه گذاران شخصی عملکردی به مراتب بهتر داشته اند و این عامل باعث رونق هرچه بیشتر این صندوق ها در سال های اخیر شده است. حال این سؤال مطرح است که آیا صندوق ها توانسته اند بازدهی مازاد بر بازار برای سرمایه گذاران حاصل نمایند؟ آیا تخصیص منابع توسط مدیران صندوق های سرمایه گذاری، بازده مناسبی عاید دارندگان واحدهای سرمایه گذاری صندوق کرده است؟ چه عواملی بر عملکرد و بازده مازاد بر بازار صندوق های سرمایه گذاری اثر دارد؟ تأثیر متغیرهای ریسک و نسبت فعالیت معاملاتی و تنوع پرتفوی بر بازار مازاد بر بازار صندوق ها به چه صورت است؟
هدف ما در این پژوهش پاسخ گویی به سوال اخیر است تا بدین ترتیب تأثیر این سه عامل را بر بازده مازاد بر بازار بررسی کنیم.
1-3- اهمیت پژوهش و ضرورت انجام آن
هر سرمایه گذار حقیقی یا حقوقی قبل از هر چیز مراقب است سرمایه اش حفظ و بر آن افزوده شود. کسب بازده و حفاظت از سرمایه به دانش و مهارت سرمایه گذاری نیاز دارد. سرمایه گذارانی که از دانش و مهارت های کافی برای سرمایه گذاری برخوردار نیستند، باید به سرمایه گذاری غیر مستقیم از طریقی نهادهای واسطی چون صندوق های سرمایه گذاری روی آورند. صندوق های سرمایه گذاری با فروش واحدهای سرمایه گذاری خود به عامه مردم وجوهی را تحصیل و در اوراق بهادار سرمایه گذاری می کنند و از این طریق بازدهی عاید سرمایه گذاران می کنند. گاهی مشاهده می شود که عملکرد برخی از این صندوق ها نسبت به صندوق های دیگر بهتر بوده و حتی برخی به بازدهی بالاتر از بازده بازار دست پیدا می کنند که این عامل جذابیت انتخاب صندوق را برای سرمایه گذاری سرمایه گذاران بیشتر می کند. عوامل متعددی در دستیابی به بازده و به ویژه بازده مازاد بر بازار صندوق ها مؤثر هستند که ما در این پژوهش تأثیر سه عامل نسبت فعالیت معاملاتی، ریسک و تنوع پرتفوی صندوق ها را بررسی می کنیم.
1-4- پرسش های پژوهش
آیا نسبت فعالیت معاملاتی صندوق های سرمایه گذاری مشترک بر بازده مازاد بر بازار آن ها تأثیر دارد؟
آیا ریسک پرتفوی صندوق های سرمایه گذاری مشترک بر بازده مازاد بر بازار آن ها تأثیر دارد؟
آیا تنوع پرتفوی صندوق های سرمایه گذاری مشترک بر بازده مازاد بر بازار آن ها تأثیر دارد؟
1-5- فرضیه های پژوهش
نسبت فعالیت معاملاتی صندوق های سرمایه گذاری مشترک بر بازده مازاد بر بازار آن ها تأثیر دارد.
ریسک پرتفوی صندوق های سرمایه گذاری مشترک بر بازده مازاد بر بازار آن ها تأثیر دارد.
تنوع پرتفوی صندوق های سرمایه گذاری مشترک بر بازده مازاد بر بازار آن ها تأثیر دارد.
1-6- روش پژوهش
در این پژوهش از مدل رگرسیونی برای بررسی رابطه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته و از آزمون های همبستگی جهت بررسی همبستگی میان متغیرهای مستقل استفاده شده است، بنابراین پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی همبستگی و از نظر هدف، از انواع پژوهش های کاربردی می باشد.
1-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها
در ابتدا، داده های مورد نیاز با مراجعه به تارنمای سازمان بورس و اوراق بهادار، تارنمای تک تک صندوق های سرمایه گذاری، سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران و. جمع آوری گردیده اند. سپس داده های جمع آوری شده در نرم افزار Excel طبقه بندی و درآخر برای انجام آزمون های آماری و تجزیه و تحلیل از نرم افزار SPSS استفاده شده است.
1-8- جامعه آماری و نمونه آماری
1-8-1- جامعه آماری
تعداد کل صندوق های سرمایه گذاری موجود با توجه به سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران[1] (شرکت مدیریت فناوری بورس تهران) 137 صندوق می باشد که تعداد 65 صندوق در شرط ورود تبیین شده صدق می کند.
تا پایان اسفند 1391 تأسیس شده باشند، به گونه ای که حداقل یک سال از شروع فعالیت آن ها گذشته باشد.
تا پایان سال 1393 در حال فعالیت باشند.
اطلاعات مورد نیاز در خصوص این صندوق ها تا پایان اسفند 1393 در دسترس باشد.
صندوق های سرمایه گذاری در سهام باشند.
1-8-2- نمونه آماری
نمونه گیری مورد استفاده در پژوهش حاضریکی از نمونه گیریهای غیراحتمالی(در دسترس) است، به این مفهوم که از صندوق های سرمایه گذاری در دسترس به تصادف تعدادی را انتخاب و اطلاعات آن ها را ثبت می کنیم. به دلیل عدم وجود اطلاعات پیشین از میانگین و انحراف معیار بازده مازاد بر بازار در مطالعات داخلی انجام شده و با توجه به جدول نمونه گیری مورگان تعداد نمونه لازم 56 صندوق می باشد.
1-9- قلمرو پژوهش
قلمرو موضوعی: این پژوهش تأثیر متغیرهای نسبت فعالیت معاملاتی، ریسک و تنوع پرتفوی صندوق های سرمایه گذاری مشترک را بر بازده مازاد بر بازار آنها بررسی میکند.
قلمرو مکانی: جامعه آماری پژوهش، صندوق های سرمایه گذاری مشترک است.
قلمرو زمانی: دوره زمانی این پژوهش بازه 01/01/1391 تا 29/12/1393 را در بردارد.
1-10- نهادها و مؤسساتی که می توانند از یافته های این پژوهش بهره گیرند
نتایج این پژوهش می تواند برای تمام سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی فعال در بازار سرمایه، مدیران و کارشناسان شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری مشترک و شرکت های تأمین سرمایه، کارگزاری ها، شرکت های پذیرفته شده در بورس و اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران و سایر نهادهای مالی و همچنین پژوهشگران و متخصصان مفید باشد.
1-11- تعاریف واژه ها، اصطلاحات و متغیرهای پژوهش
1-11-1- صندوق های سرمایه گذاری مشترک [2]
صندوق های سرمایه گذاری مشترک یکی از انواع واسطه های مالی هستند که با فروش واحدهای سرمایه گذاری خود به عامه مردم وجوهی را تحصیل و با ایجاد تنوع در دارایی های خود سعی درکسب بازده مطلوب و نیز قابل قبول سازی ریسک سرمایه گذاری دارند. (چاوشی و صابر، 1392، ص118)
یک نوع شرکت سرمایه گذاری است که با جمع آوری وجوه ازسرمایه گذاران، آن ها را در مجموعه ای از سهام، اوراق قرضه و دیگر ابزارهای مالی سرمایه گذاری می کند. (انجمن شرکت های سرمایه گذاری ایالت متحده آمریکا)
نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایه گذاری در اوراق بهادار می باشد و مالکان آن به نسبت سرمایه گذاری خود، در سود و زیان صندوق شریک اند. به عبارت دیگر صندوق سرمایه گذاری مشترک، به عنوان یک واسطه مالی کلیدی با تجمیع سرمایه های خرد، نیازهای دولت و شرکت ها را برای منابع مالی تأمین می کنند. (ماده 1 بند 20 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران)
صندوق سرمایه گذاری چیزی نیست جز مجموعه ای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار. در واقع می توان آن را به صورت شرکتی در نظر گرفت که درآن افراد مختلف پول های خود را روی هم می گذارند و در سبدی از اوراق بهادار سرمایه گذاری می کنند. (مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران[3])
1-11-2- بازده مازاد بر بازار[4]
برای بدست آوردن بازده مازاد بر بازار در این پژوهش از فرمول زیر استفاده شده است:
بازده بازار – بازده صندوق سرمایه گذاری i = بازده مازاد بر بازار صندوق i
1-11-3- بازده[5]
خالص درآمدی (بهره و سود نقدی) که از محل اوراق بهادار موجود در سبد صندوق های سرمایه گذاری مشترک منهای هزینه های صندوق در طول یک دوره مشخص حاصل می گردد. (انجمن شرکت های سرمایه گذاری ایالت متحده آمریکا)
بازده شامل در آمد جاری (مثل سود سالانه) و افزایش یا کاهش ارزش دارایی (منفعت یا ضرر سرمایه) است. میزان درآمد یا افزایش دارایی را با درصد بیان می کنند. معمولاً نرخ بازده، نشاندهنده کل درآمد سالانه و منفعت سرمایه است و برحسب درصدی از مبلغ سرمایه گذاری بیان می شود. (قالیباف اصل، 1373، ص 52)
